ROZWÓD – co najpierw?
Chcesz się rozwieść i nie wiesz od czego zacząć? Poniżej znajdziesz krok po kroku informację na temat tego co trzeba zrobić, żeby skutecznie się rozwieść.
1/. Krok 1 – wybrać właściwy Sąd
W Polsce o rozwodzie orzeka Sąd. Właściwym jest Sąd Okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub pobytu. Jeżeli nie da się tak ustalić właściwości Sądu, właściwy jest Sąd miejsca zamieszkania powoda ( art. 41 kpc).
Jeżeli zatem mimo rozkładu pożycia małżeńskiego mieszkacie w jednym domu / mieszkaniu sytuacja jest prosta. Sądem właściwy jest sąd waszego wspólnego miejsca zamieszkania. Ten sam sąd będzie właściwy jeżeli jedno z małżonków się wyprowadziło i to niezależnie od tego czy do innego miasta czy tego samego, ale drugi małżonek nadal mieszka w tej samej miejscowości.
Zdarzyć się jednak może, że oboje małżonkowie wyprowadzają się z miejsca wspólnego zamieszkania np. sprzedają dom i wyprowadzają się w inne miejsca ( poza dotychczasową właściwość sądu okręgowego). Wówczas właściwy jest sąd miejsca zamieszkania powoda, czyli tego kto składa pozew.
A co jeżeli małżonkowie wyjechali za granice np. do Anglii czy Niemiec, a teraz chcą się rozwieść? Należy rozróżnić sytuację gdy wyjechał tylko jeden współmałżonek, a drugi pozostał w ich dotychczasowym miejscu zamieszkania. Wówczas w dalszym ciągu właściwy jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania. Jeżeli jednak wyjechali oboje małżonkowie i w dalszym ciągu zamieszkują poza granicami kraju, to mogą rozwieść się w Polsce, ale muszą wystąpić do Sądu Najwyższego z wnioskiem o ustalenie Sądu właściwego. Najczęściej Sądem wyznaczony będzie ich Sąd ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania, albo chociaż jednego z nich, jeżeli np. nigdy nie mieszkali razem.
2/. Krok 2 – przygotować pozew
W polskim systemie prawnym rozwód orzeka Sąd. Postępowanie sądowe inicjuje złożenie pozwu.
Co zawiera pozew?
Oznaczenie stron postępowania sądowego tj. imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, pesel obu małżonków, a także dookreślenie żądań pozwu ( opisane poniżej – Krok 3).
Do pozwu zawsze trzeba dołączyć skrócony odpis aktu małżeństwa, najlepiej pozyskany nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem pozwu. A jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci do pozwu należy dołączyć również skrócone akty urodzenia dzieci.
Pozew składa się do Sądu w dwóch egzemplarzach wraz ze wszystkimi załącznikami. Trzeci egzemplarz ze wszystkim załącznikami przygotuj dla siebie. Pozew można złożyć w Sądzie osobiście na biurze podawczym. Wówczas powinieneś mieć trzeci egzemplarz celem odnotowania na nim wpływu pozwu do sądu. Ewentualnie możesz pozew wysłać pocztą, najlepiej przesyłką poleconą z potwierdzeniem nadania.
Do pozwu należy dołączyć opłatę od pozwu o rozwód, która wynosi 600 zł.
3/. Krok 3 – wnioski / żądania pozwu
W pozwie należy wskazać czego powód się domaga tj.:
- orzeczenia rozwiązania małżeństwa stron przez rozwód, z określeniem czy orzeczenie rozwodu ma być z winą czy bez winy ( zasadą jest że Sąd orzeka, który z małżonków ponosi winę za rozwód, jednak na zgodny wniosek stron Sąd zaniecha orzekania o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego),
- orzeczenia o wspólnym mieszkaniu stron po rozwodzie ( jeżeli w toku procesu małżonkowie mieszkają jeszcze razem),
- orzeczenia o alimentach na rzecz małżonka ( jeżeli powód ich się domaga, wówczas musi wykazać istnienie przesłanek do ich orzeczenia – opisane – Krok 4).
A nadto, jeśli strony mają wspólne małoletnie dzieci to w pozwie należy zawrzeć żądania:
- orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, z dookreśleniem czy powód domaga się ustalenia, że pełnia władzy rodzicielskiej winna przynależeć jednemu rodzicowi czy obojgu, czy władza drugiego powinna być ograniczona do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka np. w zakresie wyboru szkoły i leczenia, czy nawet domaga się pozbawienia władzy rodzicielskiej drugiego małżonka. Jeżeli władza rodzicielska miałaby zostać powierzona obojgu małżonkom, to w pozwie rozwodowym powinno zostać wskazane, u którego z rodziców miałoby się znajdować miejsce zamieszkania wspólnych małoletnich dzieci,
- orzeczenia, które z małżonków jest zobowiązane do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnych małoletnich dzieci oraz w jakiej wysokości ( alimenty na wspólne małoletnie dzieci),
- uregulowanie kontaktów dzieci z rodzicem, u którego dzieci nie zamieszkują stale ( opcjonalnie, nie jest to element obligatoryjny wyroku rozwodowego, ale warto by takie orzeczenie się znalazło, bowiem zabezpiecza pozycję rodzica, u którego dziecko nie zamieszkuje na stałe).
4/. Krok 4 – dowody
Postępowanie o rozwód toczy się w trybie postępowania procesowego. Każda ze stron powinna przedstawić w toku procesu, a powód najlepiej już w pozwie, dowody na poparcie swych twierdzeń.
I tak – jeżeli powód domaga się orzeczenia rozwodu z winy drugiego współmałżonka, to powinien nie tylko wykazać, że nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, ale powinien również wykazać dowody, że to ten drugi małżonek ponosi za ten rozkład wyłączoną winę np. że zdradził, że oszukiwał, że znęcał się nad powodem.
Jeżeli powód domaga się orzeczenia, że on będzie zajmował po rozwodzie mieszkanie, w którym małżonkowi zamieszkują, to powinien wykazać potrzebę zamieszkiwania w tym mieszkaniu, niemożność przeprowadzenia się w inne miejsce, lub co najmniej niecelowość.
Gdy powód chce zasądzenia alimentów, to powód winien wykazać albo fakt pozostawania w niedostatku ( wykazania, że nie jest w stanie zaspokoić w całości, albo przynajmniej w części swoich usprawiedliwionych potrzeb) albo istotnego pogorszenia sytuacji powoda na skutek orzeczenia rozwodu.
Jeśli strony mają wspólne małoletnie dzieci, to powód również winien zadbać o to by w pozwie znalazły się dowody potwierdzające, które z małżonków daje lepszą rękojmię należytego sprawowania władzy rodzicielskiej, dowody potwierdzające lub przeczące, że małżonkowie po rozwodzie będą w stanie współdziałać w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, względnie jakie przesłanki przemawiają za pozbawieniem drugiego małżonka władzy rodzicielskiej.
Nadto w pozwie również powinny znaleźć się dowody wskazujące na wysokość usprawiedliwionych potrzeb wspólnych małoletnich dzieci oraz możliwości zarobkowych każdego ze współmałżonków, względnie dowody pozwalające na wykazanie, że obowiązek alimentacyjny jednego z nich może zostać spełniony przez sprawowanie przez niego osobistej pieczy nad dzieckiem.
W pozwie należy również przedstawić dowody na to, że rodzic, z którym dzieci nie będą przebywały na stałe, daje lub nie daje rękojmi prawidłowego zajmowania się dziećmi podczas kontaktów, że orzeczenie kontaktów będzie zgodne lub sprzeczne z dobrem małoletniego dziecka.
Co może być dowodem?
Katalog dowodów jest szeroki. Przede wszystkim swoje racje i twierdzenia możemy dowodzić za pomocą:
- zeznań świadków,
- dokumentów np. faktur vat, umów, rachunków, opinii ze szkoły czy od lekarza,
- korespondencji między stronami lub między stronami i osobami trzecimi,
- nagrań rozmów ( dźwięku lub obrazu) między stronami,
- wywiadu środowiskowego sporządzonego przez kuratora,
- opinii Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych,
- innych akt sądowych np. o alimenty, spraw karnych,
- raportu detektywistycznego,
- inne.
Najważniejsze jest by w toku procesu wykazać za pomocą dowodów swoje racje, co więcej by zrobić to możliwie przy pierwszej możliwej sposobności. Zgodnie z procedurą cywilną, dowody spóźnione ( zawnioskowane / złożone na późniejszym etapie niż pozew lub odpowiedź na pozew) sąd może po prostu pominąć. W efekcie mimo iż faktycznie będziemy mieli rację, to Sąd uzna nasze roszczenie za nieudowodnione ( przynajmniej w nieodpowiednim czasie) i z tego tytułu je oddali.
Dlatego kwestia dowodzenia jest bardzo ważna i warto skorzystać z pomocy specjalisty.
5/. Krok 5 – inne roszczenia
W pozwie oprócz roszczeń, o których mowa w pkt. 3, można również zawrzeć wnioski, które zabezpieczą naszą sytuację w toku procesu, a nie po jego zakończeniu. I tak w pozwie można zawszeć następujące wnioski:
- o zabezpieczenie roszczenia o zapłatę alimentów poprzez nakazanie pozwanemu łożenia na pokrycie kosztów utrzymania rodziny w trakcie trwania procesu ( jeżeli współmałżonek nie poczuwa się do obowiązku łożenia na utrzymanie usprawiedliwionych potrzeb powoda lub ich małoletniego dziecka),
- względnie – o zabezpieczenie alimentów na dziecko ( jeżeli współmałżonek nie poczuwa się do obowiązku łożenia na utrzymanie małoletniego dziecka, bez obowiązku łożenia na powoda) ,
- o zabezpieczenie pieczy nad dzieckiem na czas trwania procesu ( zwłaszcza jeżeli relacje ze współmałżonkiem są złe, gdy obawiamy się, że może on wywieźć dziecko poza granice Polski),
- o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem na czas trwania procesu ( jeżeli z pozwem występuje małżonek, u którego na stałe nie mieszkają dzieci, a jednocześnie ma on problemy by porozumieć się z drugim małżonkiem co do kontaktów, zarówno częstotliwości, jak czasowości).
Do złożenia pozwu rozwodowego należy się dobrze przygotować. Warto by sprawę przeprowadzenia procesu rozwodowego zlecić adwokatowi, który ma duże doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw, zwłaszcza jeśli przewidujemy, że współmałżonek może robić problemy.
Polecane artykuły: