Jazda bez prawa jazdy
Czym tak naprawdę jest? Kiedy będziemy mówić o karalności związanej z brakiem prawa jazdy? Jaką ponosimy odpowiedzialność, kiedy wsiadamy do samochodu bez prawa jazdy? Wszystko zależy z jakiego powodu prawa jazdy nie mamy.
Fizyczny brak prawa jazdy w trakcie kontroli, ale uprawnienia posiadam
Brak dokumentu może oznaczać, że nie zabraliśmy go ze sobą, prawo jazdy zostało np. w domu, ale uprawnienia do kierowania pojazdem mechanicznym oczywiście posiadamy. W takim wypadku nie musimy się obawiać bowiem z tego tytułu nie powinniśmy ponieść żadnych negatywnych konsekwencji. Od 5 grudnia 2020 r. zniesiono bowiem obowiązek fizycznego posiadania przy sobie dokumentu. Dotyczy to jednak tylko polskiego dokumentu. Dokument uprawniający do prowadzenia danego rodzaju pojazdu uzyskany za granicą będziemy musieli zawsze posiadać przy sobie. W przypadku rutynowej kontroli drogowej wystarczy, że podamy policjantowi numer PESEL bądź pokażemy dowód osobisty bądź poprzez pokazanie dokumentu w aplikacji mobywatel, a policjant we własnym zakresie sprawdzi czy mamy prawo prawo jazdy. Wszelkie informacje dotyczące kierowców i posiadanego przez nich prawa jazdy zapisywane są w Centralnej Ewidencji Kierowców.
Nie posiadam uprawnień, nigdy nie posiadałem, a prowadzę pojazd
Konsekwencje prowadzenia pojazdu bez zdanego egzaminu na prawo jazdy mogą być poważne. Osoba, która nie uzyskała uprawnień do prowadzenia pojazdów, popełnia wykroczenie z art. 94 § 1 KW, jeżeli prowadzi wówczas pojazd. Określone w hipotezie art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń zachowanie, polegające na prowadzeniu pojazdu, na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, „nie mając do tego uprawnienia”, obejmuje swoim zakresem zarówno osoby, które w ogóle nie posiadały takich uprawnień lub utraciły je w wyniku ich cofnięcia, jak i takie, które je posiadają, ale nie mogą ich realizować, np. na mocy wyroku, którym orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.
Wszystko jednak zależy od sytuacji, w której doszło do kontroli. Najczęściej kontrola drogowa kończy się zakazem dalszego prowadzenia pojazdu oraz nałożeniem mandatu w wysokości 500 zł. Nie otrzymamy punktów karnych bowiem w przypadku, gdy ktoś nie posiada odpowiednich uprawnień nie można ich nakładać. Oczywiście, mówimy tu o sytuacji, w której do kontroli doszło rutynowo, a kierowca pojazdu nie spowodował zagrożenia bezpieczeństwa drogowego czy też z jego udziałem nie doszło do żadnej kolizji czy wypadku.
Zakaz dalszej jazdy, a co z samochodem?
Po zatrzymaniu przez policję nie możemy kontynuować jazdy. Powinniśmy przekazać pojazd osobie z uprawnieniami bądź pozostawiony w bezpiecznym miejscu, a następnie odebrany przez osobę z ważnymi uprawnieniami. W przypadku, w którym nie będzie możliwości pozostawienia samochodu w miejscu zatrzymania, a osoba osoba uprawniona do jazda samochodem nie pojawi się niezwłocznie w miejscu kontroli, pojazd zostanie odholowany na koszt kierowcy.
Inaczej będzie wyglądała nasza sytuacja, kiedy fakt, iż poruszamy się pojazdem bez posiadanych uprawnień wyszedł na jaw z uwagi na niebezpieczną sytuację drogową wywołaną naszym zachowaniem bądź zachowaniem innego uczestnika ruchu drogowego bądź w sytuacji, w której odmówiliśmy przyjęcia mandatu.
W takich wypadkach musimy należy mieć świadomość, iż groni nam surowsza odpowiedzialność. Obecny w trakcie kontroli bądź zdarzenia policjant może uznać, że ukaranie nas mandatem karnym (mandat za brak prawa jazdy to 500 zł) będzie niewystarczające i może skierować sprawę do Sądu. W przypadku skierowania sprawy do Sądu, Sąd może orzec karę przewidzianą w kodeksie wykroczeń. Zarówno sprawcy czynu z art. 94 § 1 KW, jak i art. 94 § 2 KW grozi kara grzywny. Kara grzywny wyniesie od 20 do 5000 zł. Nie jest wykluczone orzeczenie kary nagany w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary. Podobnie w grę może wejść odstąpienie od wymierzenia kary.
Uprawnienia do prowadzenia pojazdu zostały mi cofnięte. Co mi grozi za jazdę samochodem?
Treść art. 180a KK stanowi „Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawieni wolności do lat 2”. W takiej sytuacji mamy do czynienia z przestępstwem. Sprawcą przestępstwa z art. 180a KK może być wyłącznie osoba, która posiadała uprawnienia do kierowania pojazdami, której te uprawnienia zostały cofnięte przez uprawniony organ.
Cofnięcie uprawnień może wystąpić np. ze względu na spowodowanie katastrofy w ruchu drogowym, tj. spowoduje wypadek, kiedy oddalimy się z miejsca zdarzenia, nie zatrzymamy się do kontroli policji oraz w wielu innych sytuacjach. Jednocześnie cofnięcie prawa do kierowania pojazdami (prawa jazdy) może nastąpić także w drodze decyzji administracyjnej.
Cofnięcie prawa do kierowania pojazdami na mocy decyzji administracyjnej
Zgodnie z art. 103 KierujPojU organ wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w dziewięciu wypadkach:
1) stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem;
2) stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem;
3) utraty kwalifikacji, na podstawie wyniku egzaminu państwowego przeprowadzonego w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy;
4) niezgłoszenia się we wskazanym terminie na egzamin państwowy który miał być przeprowadzony w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 lit b ustawy;
5) ponownego przekroczenia liczby 24 punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od dnia wydania skierowania na kurs reedukacyjny, o którym mowa w art. 99 ust.1 pkt 4 lit. a ustawy;
6) popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
7) orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów;
8) kierowania pojazdem silnikowym w przedłużonym okresie, o którym mowa w art. 102 ust. 1d ustawy;
9) uchylenia sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 182a § 3 KKW.
Organami uprawnionymi do wydania decyzji o cofnięciu uprawnień są: starosta , dowódca jednostki wojskowej albo marszałek województwa mazowieckiego.
Czy Sąd w przypadku przestępstwa z art. 180a KK może orzec zakaz prowadzenia pojazdów?
Tak. Nawet musi. Za przestępstwo z art. 180a KK tj. za kierowanie pojazdem mimo cofnięcia uprawnień Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów na okres od roku do 15 lat.
Z brakiem uprawnień będziemy mieli także do czynienia w przypadku, w którym prawo jazdy zostało nam zatrzymane na okres 3 miesięcy w związku z przekroczeniem przez nas prędkości w obszarze zabudowanym o ponad 50 km/h. Konsekwencją ponownego prowadzenia pojazdem pomimo tego, że mamy zakaz prowadzenia będzie wiązało się z przedłużeniem zakazu jazdy do 6 miesięcy. W przypadku kolejnego złamania zakazu skutkiem będzie cofnięcie uprawnień. Będziemy wówczas w sytuacji, w której nie nabylibyśmy uprawień w ogóle.
Prowadzenie pojazdów pomimo orzeczonego zakazu przez Sąd
Zgodnie z treścią art. 244 KK „Kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności, wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, prowadzenia pojazdów, wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, wstępu na imprezę masową, przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt albo nie wykonuje zarządzenia sądu o ogłoszeniu orzeczenia w sposób w nim przewidziany, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5″.
Praktyka zawodowa pokazuje, że Sądy dość surowo oceniają sprawców przestępstw niestosujących się do nałożonych zakazów. Choć w przepisie jest mowa o karze najsurowszej z katalogu kar to w wyrokach Sądów pojawiają się także kary grzywny, jak i kary ograniczenia wolności. Można także przed Sądem uzyskać wyrok pozbawienia wolności w zawieszeniu. Natomiast przy rażącym naruszaniu przepisów dotyczących zakazu należy liczyć się z otrzymaniem bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Kara, którą nałoży na nas Sąd zależy każdorazowo od oceny stanu faktycznego i stopnia skomplikowania sprawy.
UWAGA zaostrzenie kar za jazdę bez prawa jazdy od 2022 roku!
Z początkiem 2022 roku na osoby poruszające się bez prawa jazdy będą nakładane większe kary. W ubiegły piątek Sejm przegłosował nowelizację w zakresie ruchu drogowego.
Zgodnie z projektem ustawy prowadzenie pojazdu bez wymaganego uprawnienia będzie skutkowało karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1,5 tys. zł. Jeśli sprawca tego wykroczenia w ciągu 2 lat popełni takie wykroczenie ponownie, to grzywna wyniesie dwukrotność tej kary.
Warto w każdym wypadku rozważyć zanim wsiądziemy do samochodu pomimo tego, że nie powinniśmy tego robić. Karalność tego typu zdarzeń jest wysoka, a jak widać ustawodawca dąży żeby stosowane kary były jeszcze bardziej dolegliwe niż te stosowane dotychczas.
Ubezpieczenie OC będzie zależne wykroczeń kierowcy
Nowe prawo umożliwia udostępnienie danych z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, gdy towarzystwo ubezpieczeniowe tego zażąda w celu dostosowania stawek ubezpieczeń komunikacyjnych do historii wykroczeń kierowcy oraz otrzymanych przez niego punktów karnych.
Jak widać jeżdżenie bez prawa jazdy i wymaganych uprawnień może nieść poważne konsekwencje.
Polecane wpisy na blogu: