Co zrobić, jeśli podczas Strajku Kobiet zatrzyma nas policja? Oto lista naszych praw i obowiązków
W polskim prawie w stosunku do osoby fizycznej można zastosować cztery rodzaje zatrzymań:
1/. zatrzymanie prewencyjne (na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 06.04.1990 r. o Policji, wobec osoby stwarzającej w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia) – z którym możemy mieć do czynienia np. podczas Strajku Kobiet,
2/. zatrzymanie procesowe (w celu doprowadzenia przed organy ścigania lub na polecenie sądu albo prokuratora, aby zapobiec ewentualnej ucieczce, ukryciu bądź zacieraniu śladów przez osobę podejrzaną),
3/. zatrzymanie penitencjarne (wobec osób, które nie powróciły z przepustki do aresztu śledczego lub zakładu karnego),
4/. zatrzymanie administracyjne (wobec podejrzanego o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy, jeśli istnieje ryzyko, że podejrzany popełni je ponownie).
Do czasu wydania prawomocnego wyroku sądowego osoba zatrzymana lub podejrzana o popełnienie przestępstwa uznawana jest za niewinną i przysługuje jej:
- prawo do informacji o przyczynach zatrzymania i o przysługujących jej prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego (na podstawie art. 244 § 2 ustawy z dnia 06.06.1997 r. Kodeks postępowania karnego),
- prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim (art. 244 § 2 k.p.k.),
- prawo do złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia, w tym bez podania przyczyn (art. 244 § 2 k.p.k.),
- prawo do dostępu do pierwszej pomocy medycznej (art. 244 § 2 k.p.k.),
- prawo do wysłuchania (art. 244 § 2 k.p.k.),
- prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym oraz bezpośredniej z nim rozmowy, w której policjant ma prawo wziąć udział tylko w wyjątkowo (art. 245 § 1 k.p.k.),
- jeżeli zatrzymany jest nie jest obywatelem polskim, to ma prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielem dyplomatycznym państwa, z którego pochodzi, ewentualnie kraju, w którym ma on stałe miejsce zamieszkania, jeżeli jest on apatrydą, tj. osobą nieposiadającą żadnego obywatelstwa (art. 612 § 2 k.p.k.),
- prawo do otrzymania odpisu protokołu, w którym należy podać imię, nazwisko i funkcję dokonującego zatrzymania, imię i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemożności ustalenia tożsamości – jej rysopis oraz dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa (art. 244 § 3 k.p.k.),
- prawo do zawiadomienia dowolnie wskazanej przez nas osoby (art. 261 k.p.k.),
- prawo do złożenia w sądzie zażalenia na to, że zostaliśmy zatrzymani oraz domagania się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości naszego zatrzymania w terminie 7 dni od daty zatrzymania, jeżeli uważamy je za bezzasadne (art. 246 § 1 k.p.k.),
- prawo do natychmiastowego zwolnienia, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a także gdy w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie zostaniemy przekazani do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania, bądź też gdy w ciągu 24 godzin od przekazania nas do dyspozycji sądu nie zostanie doręczone nam postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (na podstawie art. 248 § 1-2 k.p.k.).
O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd zawiadamia organ prowadzący przeciwko zatrzymanemu postępowanie w innej sprawie, o ile posiada taką wiedzę (na podstawie art. 261 § 2 k.p.k.).
Funkcjonariusze nie mają prawa nakłaniać, przymuszać, zastraszać ani zachęć zatrzymanego do składania jakichkolwiek oświadczeń. Jeżeli zatrzymany czuje się zastraszony, ma prawo poprosić o natychmiastowy kontakt z prawnikiem.
Prawa osobom zatrzymanym w Polsce gwarantuje m.in.:
1/. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z dnia 22.05.2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym,
2/. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.
Podczas zatrzymania należą się nam nie tylko określone prawa, ale także jesteśmy zobowiązani do przestrzegania pewnych obowiązków. Zaliczamy do nich:
- poddanie się ,,oględzinom ciała oraz badaniom niezwiązanym z naruszeniem ciała”,
- zgoda na zrobienie nam zdjęcia i okazanie fotografii z naszym wizerunkiem innym osobom,
- zgoda na pobranie odcisków palców, wymazu śluzówki (przez policjanta), a jeśli badania przeprowadza pracownik medyczny – należy wyrazić zgodę na badania psychologiczne i psychiatryczne (łącznie z dokonaniem niechirurgicznych zabiegów na ciele, które nie mogą zagrażać naszemu zdrowiu),
- mamy prawo poprosić o to, by badań i oględzin naszego ciała podczas zatrzymania dokonała osoba tej samej płci,
- w celu znalezienia przedmiotów stanowiących dowód w sprawie, przeszukania można dokonać na podstawie postanowienia sądu, prokuratora (lub w uzasadnionych, wyjątkowych przypadkach za okazaniem legitymacji służbowej), które na żądanie zatrzymanego ma być mu przedstawione przed dokonaniem przeszukania (w miarę możliwości przez osobę tej samej płci).
Każdy zatrzymany ma takie same prawa. Bez względu na to, czy jest kibicem, aktywistą czy protestującym w obronie prawa obywatelem!
Polecane wpisy na blogu: