Kontakt telefoniczny z osadzonym

Dostęp do telefonu

Osadzeni w aresztach śledczych czy też w zakładach karnych, mają prawo do kontaktu telefonicznego z obrońcą, pełnomocnikiem lub najbliższymi. W zależności od tego czy osadzony jest tymczasowo aresztowany czy skazany możliwości skorzystania z rozmowy telefonicznej oraz krąg osób, do których osadzony może dzwonić będzie się różnił.

I. Tymczasowe aresztowanie

Kontakt obrońcy z tymczasowo aresztowanym reguluje treść art. 217 §1, §1a i §1b kkw:

§ 1.Tymczasowo aresztowany nie może korzystać z innych niż samoinkasujący aparat telefoniczny środków łączności.

§ 1a.Tymczasowo aresztowany może korzystać co najmniej raz w tygodniu, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu z obrońcą, pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym, który został zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do reprezentowania tymczasowo aresztowanego przed tym Trybunałem, z zastrzeżeniem §2 i 3. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, jeżeli wyznaczone terminy czynności procesowych wskazują na konieczność niezwłocznego skorzystania z telefonu, dyrektor aresztu śledczego udziela zgody na kontakt poza terminami ustalonymi w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie.

§ 1b. Warunkiem skorzystania przez tymczasowo aresztowanego z telefonu do kontaktu z osobą, o której mowa w § la, jest uprzednie poinformowanie na piśmie dyrektora aresztu śledczego przez osobę, o której mowa w § 1a, o numerze telefonu tej osoby, pod którym można nawiązać z nią kontakt, lub wskazanie tego numeru telefonu w zarządzeniu, o którym mowa w § 2 lub 3.

1. Kontakt z obrońcą lub pełnomocnikiem

Osadzony ma prawo mieć kontakt z obrońcą lub pełnomocnikiem. Kontakt z adwokatem jest elementem jego prawa do obrony. Osobie, wobec której zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania wolno wnioskować o dostęp do telefonu osobiście lub może zrobić to jego obrońca. Wniosek składa się do prokuratora, a po wniesieniu przez prokuratora aktu oskarżenia do sądu. We wniosku należy podać dane adwokata, numer kontaktowy, dane osoby tymczasowo aresztowanej. Zgoda uzależniona jest od decyzji organu aktualnie prowadzącego postępowanie karne. Najczęściej będzie tą osobą prokurator. Sytuacje, w której prokurator nie wydaje zgody kontakt telefoniczny z obrońcą są rzadkie.

2. Kontakt telefoniczny z najbliższymi

Zupełnie inaczej wygląda kwestia kontaktu tymczasowo aresztowanego z bliskimi. We wrześniu 2022 roku ustawodawca zaostrzył przepisy dotyczące właśnie tego rodzaju kontaktu.

Zgodnie z aktualną dyspozycją art. 217 §1c kkw, Tymczasowo aresztowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, zwłaszcza gdy bezpośredni kontakt jest niemożliwy lub szczególnie utrudniony, lub gdy wynika to z nagłej sytuacji życiowej, może korzystać, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, z aparatu telefonicznego do kontaktu z inną osobą niż wymieniona w § 1a. Przeprowadzenie rozmowy wymaga każdorazowej zgody organu, do dyspozycji którego tymczasowo aresztowany pozostaje, wydanej w formie zarządzenia, o którym mowa w § 2 lub 3, chyba że organ, do dyspozycji którego tymczasowo aresztowany pozostaje, zarządzi inaczej; w takim wypadku zarządzenie obowiązuje do chwili zmiany organu, do dyspozycji którego tymczasowo aresztowany pozostaje; organ do dyspozycji którego tymczasowo aresztowany pozostaje wydaje zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z aparatu telefoniczneg albo o jej cofnięciu, jeżeli nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w zdaniu pierwszym albo w wypadku, o którym mowa w § 2.

Zgodnie z powyższymi zasadami, osoby tymczasowo aresztowane mają ograniczony kontakt z osobami bliskimi. Tylko w uzasadnionych przypadkach ten kontakt będzie możliwy, jednak i w tym wypadku należy złożyć wniosek o możliwość korzystania z aparatu telefonicznego wraz z opisem przyczyn czy też okoliczności, dla których ta rozmowa jest niezbędna. We wniosku wskazać należy także stopień pokrewieństwa bliskiego, dane osobowe i adres zamieszkania oraz numer telefonu do kontaktu.

3. Brak zgody prokuratora

Nadto, treść art. 217 §2 kkw wskazuje, że:

Organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, wydaje zarządzenie o zgodzie na korzystanie z do prowadzenia rozmów telefonicznych, chyba że zachodzi uzasadniona obawa, że zostanie ona wykorzystana:

1) w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego;

2) do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa.

Odmowa wydania zgody przez prokuratora prowadzącego następuje wyłącznie, gdy dostrzeże on uzasadnione obawy, co do utrudniania postępowania lub, gdy korzystanie z aparatu telefonicznego miałoby służyć do popełnienia przestępstwa. Należy jednak pamiętać, że każdorazowo tymczasowo aresztowanemu, w przypadku braku wyrażenia przez prokuratora zgody na kontakt telefoniczny, przysługuje prawo do złożenia zażalenia w tym zakresie.

II. Rozmowy telefoniczne pozbawionych wolności (skazanych)

1. Kontakt z obrońcą lub pełnomocnikiem

Zgodnie z nowelizacją przepisów dotyczących kontaktów telefonicznych osadzonych, obecne brzmienie art. 8 Kodeksu karnego wykonawczego, w treści §3, §4, §5 i §6 wskazuje, że:

§3 Skazany pozbawiony wolności może porozumiewać się ze swoim obrońcą, pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawny oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym, który został zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym Trybunałem, podczas nieobecności innych osób, a rozmowy z tymi osobami w trakcie widzeń i rozmowy telefoniczne nie podlegają kontroli.

§4 Skazany pozbawiony wolności może korzystać co najmniej raz w tygodniu, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, z aparatu telefonicznego do kontaktu z osobą, o której mowa w § 3. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, jeżeli wyznaczone terminy czynności procesowych wskazują na konieczność niezwłocznego skorzystania z aparatu telefonicznego, dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego udziela zgody na kontakt poza terminami ustalonymi w porządku wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym lub areszcie.

§5 Warunkiem skorzystania przez skazanego pozbawionego wolności z telefonu do kontaktu z osobą, o której mowa w § 3, jest uprzednie poinformowanie na piśmie dyrektora zakładu karnego lub aresztu śledczego przez osobę, o której mowa w § 3, o numerze telefonu tej osoby, pod którym można nawiązać z nią kontakt.

§6 Skorzystanie przez skazanego pozbawionego wolności z telefonu do kontaktu z osobą, o której mowa w § 3, w terminie, o którym mowa w § 4 zdanie pierwsze, następuje po zgłoszeniu przez skazanego pozbawionego wolności funkcjonariuszowi Służby Więziennej przed rozpoczęciem tego terminu.

2. Kontakt telefoniczny z osobą najbliższą

Odmiennie niż w przypadku osób tymczasowo aresztowanych wyglądają kontakty telefoniczne osób skazanych z najbliższymi, bowiem treść art. 105b §1 oraz §1a Kodeksu karnego wykonawczego, wskazuje, że:

§1 Skazany co najmniej raz w tygodniu ma prawo korzystać z aparatu telefonicznego na własny koszt lub na koszt rozmówcy w sposób i w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym. W uzasadnionych wypadkach dyrektor zakładu karnego może udzielić zgody na skorzystanie z aparatu telefonicznego na koszt zakładu karnego.

§ 1a. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, zwłaszcza gdy bezpośredni kontakt jest niemożliwy lub szczególnie utrudniony lub gdy wynika to z nagłej sytuacji życiowej, dyrektor zakładu karnego może udzielić zgody na skorzystanie z aparatu telefonicznego do kontaktu z rodziną i innymi osobami bliskimi poza terminami ustalonymi w porządku wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym.