Fundusz alimentacyjny: Kto może liczyć na wsparcie?
Zasądzone przez sąd alimenty nie zawsze są płacone, a nawet nie zawsze udaje nam się je wyegzekwować u Komornika. Co wtedy można zrobić? W takich sytuacjach możemy ubiegać się o ich wypłatę przez fundusz alimentacyjny.
Od dnia 01.10.2020 r. obowiązuje wyższy próg dochodowy przy ustalaniu prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego – 900 zł netto na osobę w rodzinie (do tej pory było to 800 zł) oraz nowy sposób rozliczania świadczenia.
Do tej pory każde przekroczenie progu dochodowego powodowało, że traciliśmy prawo do świadczenia z funduszu. Teraz odbywa się to według tzw. zasady złotówka za złotówkę. To znaczy, że jeżeli dochód rodziny nieznacznie przekroczy 900 zł, nie straci ona całego świadczenia. Zostanie ono pomniejszone o kwotę, o jaką dochód przekracza 900 zł. Mówiąc ściślej, świadczenie zostanie wypłacone również w przypadku, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie przekracza kwotę kryterium dochodowego. Kwota przekroczenia nie może być jednak wyższa niż kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego osobie uprawnionej w okresie świadczeniowym, na który jest ustalone prawo do tego świadczenia. Wysokość świadczenia stanowi różnicę między kwotą świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego danej osobie uprawnionej a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie (art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 07.09.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz. U. 2007 Nr 192 poz. 1378 ze zm., dalej w skrócie: u.p.o.u.a.). Ponadto, jeżeli tak ustalona wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest niższa niż 100 zł, świadczenie nie przysługuje (art. 9 ust. 2b u.p.o.u.a.).
Fundusz alimentacyjny stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowanymi z budżetu państwa. Na wsparcie może liczyć osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna. Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 u.p.o.u.a., świadczenia przysługują osobie uprawnionej:
1/. do ukończenia przez nią 18. roku życia;
2/. w przypadku, gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia 25 roku
życia;
3/. w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.
Dodać do tego należy, że w przypadku ukończenia przez osobę uprawnioną szkoły wyższej w trakcie ostatniego roku studiów prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego przysługuje do zakończenia tego roku studiów, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę uprawnioną 25 roku życia (art. 9 ust. 1a u.p.o.u.a.).
W myśl regulacji zawartej w przepisie art. 10 ust. 2 u.p.o.u.a., świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:
1/. została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej;
2/. zawarła związek małżeński.
Wniosek składa osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy. W praktyce najczęściej w imieniu osób niepełnoletnich występują ich rodzice / matka.
Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje w wysokości ustalonych alimentów, przy czym nie może ono być wyższe niż 500 zł. Świadczenie jest wypłacane w okresach miesięcznych. Jeżeli zatem sąd zasądził wyższe alimenty – i tak otrzymamy tylko 500 zł (o ile nie przekraczamy kryterium dochodowego).
Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta albo w ośrodku pomocy społecznej. Można go też złożyć elektronicznie za pośrednictwem portalu Emp@tia (empatia.mpips.gov.pl). Szczegółowy wykaz załączników znajdziemy w przepisie art. 15 u.p.o.u.a. Warto wiedzieć, że dokumenty składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.
Obecna sytuacja związana z pandemią koronawirusa wpłynęła również na zasady dotyczące przyznawania świadczeń. Zgodnie z przepisem art. 73 pkt. 24 ppkt. 2 ustawy z dnia 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. 2020 poz. 695 ze zm.), obniżenie wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub obniżenie dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu u.p.o.u.a. z powodu przeciwdziałania COVID-19, stanowi utratę dochodu w rozumieniu u.p.o.u.a. i jest uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na okresy świadczeniowe od dnia 01.10.2019 r. do dnia 30.09.2021 r.
Co więcej, utratą dochodu jest również utrata dodatku solidarnościowego, natomiast jego uzyskanie – uzyskaniem dochodu w rozumieniu u.p.o.u.a. (art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 19.06.2020 r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19, Dz. 2020 poz. 1068, ze zm.).
Jak już wspomniano, świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacane są w okresach miesięcznych. To, w jakim terminie organ ustali prawo do świadczeń oraz dokona jego wypłaty, zależy od daty złożenia wniosku wraz z ww. dokumentami. Na przykład, wypłata świadczenia na wnioski złożone w dniach 01-30.11.2020 r. nastąpi najpóźniej do dnia 31.01.2021 r.