Rozwód, a małoletnie dzieci
Jakie rozstrzygnięcia zawiera wyrok rozwodowy gdy rozwodzą się małżonkowie będący rodzicami małoletnich dzieci? Co dzieje się z dziećmi w trakcie i po rozwodzie rodziców?
Orzeczenie rozwodu między małżonkami będącymi rodzicami małoletnich dzieci powoduje konieczność orzeczenia w wyroku rozwodowym o istotnych sprawach dotyczących dziecka. Otóż zgodnie z art. 58 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( KRiO) w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o:
- władzy rodzicielskiej nad dzieckiem,
- kontaktach z dzieckiem,
- alimentach na dziecko.
Władza rodzicielska i miejsce zamieszkania dziecka
Orzekając o władzy rodzicielskiej sąd może pozostawić obojgu rodzicom pełnię władzy rodzicielskiej, ograniczyć władzę jednemu lub obojgu rodzicom, a nawet pozbawić jednego lub obojga rodziców władzy rodzicielskiej lub ją zawiesić.
Sąd pozostawi władzę rodzicielską obojgu rodzicom gdy wykażą przed sądem, że są w stanie współdziałać w wychowaniu dziecka i porozumieć się dla dobra dziecka w istotnych sprawach dotyczących małoletniego. Jak rozwodzący się małżonkowie mogą wykazać, że są w stanie się porozumieć? Przede wszystkim winni złożyć zgodne wnioski w pozwie rozwodowym co do władzy rodzicielskiej, ale także kontaktów z dzieckiem czy alimentów. Nadto powinni przygotować i złożyć w sądzie porozumienie rodzicielskie, w którym szczegółowo określą wspólny i zgodny z dobrem dziecka sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim i sposób kontaktów. Oczywiście ważne jest by w toku procesu rozwodowego oboje rodzice swoim zachowaniem wykazali, że faktycznie są w stanie wykonywać zawarte porozumienie odnośnie wychowania dziecka.
Jeżeli rodzice nie są w stanie się porozumieć, Sąd pozostawi władzę rodzicielską tylko jednemu z rodziców, a drugiemu ograniczy władzę do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka np. w zakresie leczenia, wyboru szkoły czy zawodu, a nawet jeśli uzna to za zasadne ograniczy władzę rodzicielską obojga rodziców.
Nadto jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody przez jednego lub oboje rodziców albo jeżeli jeden lub oboje rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd może w wyroku rozwodowym pozbawić jednego rodzica lub oboje rodziców władzy rodzicielskiej. A jeśli taka przeszkoda zdaniem Sądu nie jest trwała, a tylko przemijająca, może władzę rodzicielską zawiesić.
Miejscem zamieszkania małoletniego dziecka jest ściśle związane z władzą rodzicielską. Zgodnie z art. 26 § 1 Kodeksu cywilnego ( KC) miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Kontakty z dzieckiem
W wyroku rozwodowym sąd orzeka również o kontaktach rodziców z dzieckiem. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Co więcej na zgodny wniosek stron sąd w ogóle nie orzeka o kontaktach. Jeżeli zatem rodzice po rozstaniu są w stanie się porozumieć, realizacja kontaktów rodzica, z którym dziecko nie przebywa na stałe, może zostać ukształtowana w sposób dowolny. Dopóki rodzice się porozumiewają, nikt nie kontroluje rodziców i nie weryfikuje jak te kontakty wyglądają.
Niestety nader często zdarza się, że rozwodzący się rodzice nie są zgodni w kwestii kontaktów, zarówno co do ich ilości, jak i sposobu realizowania. Doświadczenie wskazuje, że rodzic, u którego dziecko nie przebywa na stałe, chce szerokich kontaktów, często nawet w analogicznym wymiarze czasowym do czasu, które dziecko spędza z rodzicem, z którym na stałe mieszka. A to z kolei jest bardzo trudne do zrealizowania. Co więcej, nawet jeśli kontakty są uregulowane sądownie, zdarza się że były małżonek czyni przeszkody w ich realizacji. Dlatego w toku procesu należy zadbać by były one określone w sposób umożliwiających ich egzekucję.
Alimenty na dziecko
W wyroku rozwodowym Sąd określa również w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Zasadą jest, że oboje rodzice powinni partycypować w utrzymaniu dziecka, niezależnie od ich stanu majątkowego. Wyjątkowo Sąd może nałożyć obowiązek utrzymania dziecka tylko na jednego rodzica np. w razie ciężkiej choroby rodzica pozostającego jednocześnie w złej sytuacji finansowej, przy jednoczesnej dobrej sytuacji finansowej drugiego lub samego dziecka.
Obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania dziecka zwany jest powszechnie obowiązkiem alimentacyjnym i zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów ( dziecka) i możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentów ( rodzica). Zasadą jest przy ustalaniu alimentów zachowanie równej stopy życiowej uprawnionego i zobowiązanego do alimentów. Może się zdarzyć, że jeden z rodziców będzie zobligowany do ponoszenia kosztów utrzymania dziecka w wyższej wysokości niż drugi np. gdy będzie w lepszej sytuacji finansowej, albo gdy dziecko stale będzie mieszkało z drugim rodzicem. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 135 KRiO wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Ważne by rodzic, z którym dziecko będzie mieszkało na stałe, wykazał jakie konkretnie są koszty utrzymania dziecka, zarówno te stałe, jak koszty utrzymania mieszkania, szkoły, odzieży i obuwia, wyżywienia, ale też te sporadyczne np. wizyt lekarskich np. u ortodonty, okulisty itp., wyjazdów na wakacje czy ferie.
Reasumując, to jakie będą konkretne rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym w istotnych dla dziecka kwestiach, w zasadniczej mierze zależy od rozwodzących się rodziców. Warto by rodzice pamiętali, że rozwód jest dla ich dzieci wystarczająco ciężkim przeżyciem i powinni zrobić wszystko by nie narażać swoich dzieci na dodatkowy stres. Z pewnością ugodowa postawa rodziców, pozwoli zminimalizować negatywne skutki jakie pociąga dla dzieci rozwód rodziców. Warto by rozwodzący się rodzice rozważyli czy nie zachodzi potrzeba by oni sami lub ich dzieci nie powinni skorzystać z pomocy psychologa.
Polecana wpisy na blogu: