Rozwód a kredyt hipoteczny
Rok 2019 r. był rokiem rekordowym w historii Polski pod względem liczby udzielonych przez bank kredytów hipotecznych. W jakim celu statystycznie najczęściej Polacy zaciągają kredyty hipoteczne? Głównie na zakup mieszkania, domu lub innej nieruchomości przeznaczonej na cele mieszkaniowe. Zdarza się również, że kredyt hipoteczny zaciągany jest na cele inwestycyjne. Jednocześnie w ostatnich latach systematycznie wzrasta liczba rozwodów orzekanych przez sądy. Dlatego niezwykle częstym zagadnieniami z jakim Klienci zwracają się do naszej Kancelarii to:
- kredyt hipoteczny po rozwodzie,
- podział majątku a kredyt hipoteczny,
- kredyt hipoteczny a rozwód – i co dalej?
- co zrobić z kredytem po rozwodzie?
- co w przypadku kredytu hipotecznego obciążającego nieruchomość?
- jak zorganizować spłatę kredytu hipotecznego po rozwodzie albo w jego trakcie?
- jak zorganizować przeniesienie kredytu hipotecznego z dwóch na jednego małżonka?
- na którym małżonku ciąży obowiązek spłaty kredytu?
W dzisiejszym wpisie postaramy się wyjaśnić Państwu, co dzieje się z kredytem obciążonym hipoteką zaciągniętym przez małżonków po orzeczeniu przez Sąd rozwodu lub separacji. Nadto wskażemy jakie podjąć działania przed rozwodem albo w jego trakcie by zabezpieczyć się przed negatywnymi konsekwencjami obciążenia kredytem. Czytając ten artykuł dowiesz jak zabezpieczyć swoje interesy, i jak się przygotować do podziału majątku.
#kredyt hipoteczny po rozwodzie #katowice #rozwód
Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej
W polskim prawie obowiązuje zasada zgodnie z którą z chwilą zawarcia małżeństwa, między małżonkami powstaje małżeński ustrój majątkowy. Jest to tzw. wspólność ustawowa, stanowi o tym art. 31 §1 KRiO ( kodeksu rodzinnego i opiekuńczego):
„Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa ( wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich ( majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.”
Oznacza to, że wszystko co nabywają małżonkowie, nabywają do majątku wspólnego. Z drugiej strony również wszelkie zaciągane przez nich zobowiązania czy długi obciążają majątek wspólny małżonków.
Wspólność ustawowa małżeńska ma charakter wspólności łącznej. Polega na tym, że w trakcie jej trwania ( zasadniczo w trakcie trwania małżeństwa) nie można wyodrębnić części majątku, który przysługuje wspólnie małżonkom.
Czy w małżeństwie małżonek może nabyć przedmioty wyłącznie do majątku odrębnego?
Tak, możliwe, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Po pierwsze, art. 33 KRiO w sposób enumeratywny wymienia składniki, które należy zaliczyć do majątku osobistego każdego z małżonków. Są to np. przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej, nabyte przez dziedziczenie, zapis, darowiznę, w zamian za składniki należące już wcześniej do majątku odrębnego.
Nadto, istnieje możliwość przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć, ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkowa lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
W końcu, można doprowadzić do tego, by Sąd ustanowił przymusową rozdzielność majątkowa w małżeństwie. Dzieje się tak wtedy, gdy między małżonkami utrzymuje się długotrwała separacja faktyczna, są trudności z zarządem majątkiem wspólnym albo postępowanie jednego z małżonków zagraża majątkowi wspólnemu małżonków.
Kredyt hipoteczny podczas trwania małżeństwa – jak zaciągnąć?
Wszystko zależy od tego czy w małżeństwie jest ustrój wspólności majątkowej czy mamy do czynienia z rozdzielnością majątkową ( powszechnie zwana intercyzą).
Jeżeli w małżeństwie panuje ustrój wspólności majątkowej to wniosek o kredyt składają wspólnie małżonkowie. Bank dokonuje analizy ich sytuacji i ustalenia zdolności kredytowej kredytobiorców. Wyjątkowo, kredyt może zaciągnąć tylko jeden z małżonków, jeżeli jego zdolność kredytowa jet wystarczającą. Wówczas wymagana jest zgoda drugiego małżonka, który i tak ponosi odpowiedzialności za spłatę raty kredytu w przyszłość.
Jeżeli zaś w małżeństwie panuje ustrój rozdzielności majątkowej, wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego może zostać złożony przez obu małżonków, jeżeli zamierzają kupić wspólnie nieruchomość ( np. w udziałach po 1/2), ale możliwy będzie wniosek kredytowy tylko jednego z małżonków. Wówczas zgoda drugiego małżonka nie jest konieczna, a bank ocenia zdolność kredytową tylko tego z małżonków, który złożył wniosek.
#bank #rozwód
Kredyt hipoteczny a podział majątku
Otóż jak wskazują badania, coraz więcej małżeństw kończy się przez rozwód. Po rozwodzie przychodzi z kolei czas na podział majątku. Na czym polega i kiedy jest możliwy podział majątku?
Podział majątku małżeńskiego może nastąpić po uprzednim uzyskaniu rozdzielności majątkowej. Rozdzielność następuje bezpośrednio po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego lub wyroku orzekającego separację. W trakcie trwania małżeństwa, ale po uzyskaniu wyroku sądu ustanawiającego między małżonkami rozdzielność majątkową lub po zawarciu umowy notarialnej o ustanowieniu rozdzielności majątkowej w małżeństwie. Podziału majątku można dokonać przed notariuszem, jeżeli małżonkowie / byli małżonkowie są w stanie się porozumieć. W razie braku porozumienia na drodze sądowej w sprawie o podział majątku wspólnego.
Co dzielimy w podziale majątku wspólnego małżeńskiego?
Dokonując po rozwodzie podziału wspólnego majątku małżonkowie dokonują de facto podziału aktywów, a nie zobowiązań finansowych małżonków wobec osób trzecich. A zatem, jeżeli w skład majątku małżeńskiego wchodzą np. nieruchomości, to małżonkowie, jeżeli podejmą taką decyzję, maja prawo podzielić nieruchomości między siebie swobodnie, według własnego uznania np. poprzez ustalenie, że dom położony w Katowicach przyznają jednemu małżonkowi ( żonie), a drugi małżonek ( mąż ) otrzymuje mieszkanie położone w Warszawie. Należy jednak pamiętać, że zobowiązania byłych współmałżonków względem innych osób / banków, nadal obciążają wspólnie oboje małżonków. Przejęcie długu byłych małżonków przez jednego małżonka wymaga zgody wierzyciela. Bez zgody drugi z małżonków nie może się zwolnić wobec banku ze zobowiązania do spłaty długu. Mówimy tu o instytucji przejęcia długu, którą reguluje kodeks cywilny.
#rozwód #sąd
Co dzieje się z kredytem hipotecznym po rozwodzie?
Dokonując podziału majątku po rozwodzie, należy pamiętać, że przyznanie jednemu z małżonków np. nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym, nie powoduje z mocy prawa przejścia zobowiązania do spłaty kredytu hipotecznego na jedną osobę – jednego małżonka, a tym samym zwolnienie z tego obowiązku drugiego współmałżonka. Należy zatem zabezpieczyć swoje interesy, bowiem w przeciwnym razie bank na drodze przymusowej egzekucji nadal będzie miał prawo żądania spłaty długu przez obu małżonków i to w pełnej wysokości rat kredytowych. Oczywiście dotyczy to sytuacji, gdy małżonek który w podziale majątku otrzymał nieruchomość i wziął na siebie spłatę kredytu ( zobowiązał się do spłaty kredytu hipotecznego w całości), zaniechał spłaty poszczególnych rat określonych w umowie kredytowej. Należy pamietać, że takie zobowiązanie może odnieść skutek wyłącznie wobec drugiego małżonka, natomiast nie wobec banku. Inaczej wygląda z perspektywy banku – zobowiązanym do spłaty kredytu hipotecznego pozostają obaj małżonkowie – kredytobiorcy – strony umowy kredytowej. Bank nie bierze pod uwagę jakie są wzajemne ustalenia byłych małżonków. Małżonek, który nie trzymał nieruchomości a spłaca kredytu ma wobec drugiego tzw. roszczenie regresowe o zapłatę spłaconej kwoty.
#kredyt hipoteczny a rozwód #sąd # roszczenie regresowe
Kredyt hipoteczny a rozwód – jak zabezpieczyć swoje interesy?
Często zdarza się, że w trakcie małżeństwa małżonkowie zaciągają kredyt na zakup lub budowę domu, na kredyt kupują mieszkanie itp. Co więcej, zdarza się, że małżeństwo zaciąga kilka takich kredytów obciążając różne nieruchomości. Co zatem zrobić, gdy w skład majątku wchodzą nieruchomości obciążone hipoteką oraz inne składniki majątkowe? Jak podzielić się majątkiem, by po zakończeniu związku małżeńskiego obie strony były zadowolone i by uniknąć angażowania sądu w rozstrzygnięcie sprawy?
Opcji jest kilka, a poniżej przedstawiamy te najbardziej popularne:
Podpisanie aneksu do umowy kredytowej – przejęcie długu:
Najlepiej doprowadzić do tego, by kredyt hipoteczny został przepisany na małżonka, który stał się wyłącznym właścicielem mieszkania / nieruchomości, czyli do formalnego przejęcia długu. Jak do tego doprowadzić? W pierwszej kolejności, najlepiej jeszcze przed dokonaniem podziału majątku, należy sprawdzić, czy małżonek, który miałby otrzymać nieruchomość ma zdolność kredytową, by przejąć całość zobowiązania do spłaty kredytu wyłącznie na siebie. W tym celu należy wystąpić do banku o ustalenie jego zdolności kredytowej. Po ustaleniu, że zdolność kredytowa mu przysługuje, koniecznym jest podpisanie aneksu do umowy kredytowej. Aneks do umowy kredytowej podpisują zarówno bank, jak i obaj małżonkowie. Wówczas cały kredyt przechodzi na jednego z byłych małżonków, który otrzyma mieszkanie / nieruchomość. W takiej sytuacji drugi małżonek jest wolny od spłaty kredytu hipotecznego i jakichkolwiek innych zobowiązań wobec banku wynikających z umowy. Szczegółowe regulacje w tym zakresie znajdują się w następujących aktach prawnych: kodeks cywilny, ustawa – prawo bankowe.
Zobowiązanie do spłaty kredytu – rygor z art. 777 §1 pkt. 4 kpc:
Jeżeli małżonek nie ma zdolności kredytowej do przejęcia kredytu na siebie, to przy podziale wspólnego majątku dokonanego w formie aktu notarialnego, może zobowiązać się do spłaty pozostałego kredytu hipotecznego w całości i poddać się egzekucji – rygor z art. 777 §1 pkt. 4 kpc ( kodeks postępowania cywilnego). Rygor polega na tym, że w akcie notarialnym określone jest zobowiązanie byłego małżonka wobec drugiego małżonka, a polegającego na obowiązku zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz banku w ściśle określonym czasie – jak w harmonogramie spłaty kredytu hipotecznego.
Co to daje?
Otóż, w razie gdyby ten z byłych małżonków, który poddał się obowiązkowi, nie spłacał kredytu hipotecznego, to drugi z byłych małżonków, miałby prawo żądania od niego i to bez konieczności przeprowadzania sprawy sądowej, zwrotu należności zapłaconych na rzecz banku udzielającego kredyt hipoteczny. W takim przypadku konieczne by było tylko uzyskanie klauzuli wykonalności w sądzie i skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego / komorniczego, celem wyegzekwowania rat kredytu, które od tego małżonka zostały pobrane przez bank.
Sprzedaż nieruchomości obciążonej kredytem a spłata kredytu hipotecznego:
Czy to dobre rozwiązanie?
Najbardziej drastycznym, ale często spotykanym, jest sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką i spłata kredytu hipotecznego, który obciąża nieruchomość. Powyższe rozwiazanie zwalnia małżonków – kredytobiorców z dotychczasowego obowiązku spłaty rat kredytu. Wówczas środki pieniężne uzyskane z ceny sprzedaży nieruchomości w pierwszej kolejności idą na spłatę kredytu względem banku. Kupujący, przynajmniej część ceny, płacą bezpośrednio na konto banku udzielającego kredytu. Zaś pozostała kwota, jeżeli takowa pozostanie, winna zostać podzielona między małżonków.
Warto wiedzieć, że cena sprzedaży nieruchomości nie wystarczy na spłatę kredytu. Dzieje się tak np. gdy kredyt był zaciągnięty we franku szwajcarskim. W takim przypadku koniecznym jest dokonanie nadpłaty kredytu, która zagwarantuje całkowite spłacenie kredytu hipotecznego i będzie wystarczająca do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.
Darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką po rozwodzie:
Często zdarza się, że byli małżonkowie wybierają jeszcze inne rozwiązanie. Darują nieruchomość obciążona hipoteką swojemu dziecku, jednocześnie zobowiązując się spłacać zaciągnięty kredyt. Wówczas zawierają aneks do umowy kredytowej i zobowiązują się nadal spłacać kredyt każdy w ściśle określonej części np. po 1/2 raty. Można też aneksu nie zawierać, jeśli istnieje niepisana umowa między nimi, że będą partycypować w spłacie kredytu hipotecznego w określonych częściach. Takie rozwiązanie jest polecane w przypadku małżonków, którzy są w stanie się porozumieć. Jakie są plusy takiego rozwiązania?
W takiej sytuacji, mimo rozwodu kredyt hipoteczny obciąża każdą ze stron tylko w części. Zobowiązanie każdego z małżonków jest mniejsze. Jednocześnie nie sprzedają mieszkania, które wielokrotnie kosztowało małżeństwo wiele wyrzeczeń, a wspólnie zapewniają swoim dzieciom start w dorosłe życie.
#kredyt hipoteczny a rozwód #sąd