Odwołanie wycieczki lub lotu w związku z koronawirusem

Branża turystyczna jest obecnie jedną z najbardziej dotkniętych skutkami nadzwyczajnych okoliczności związanych z pandemią koronawirusa COVID-19 (SARS-CoV-2). O tej porze roku roku zwykliśmy planować podróże czy wyjazdy wakacyjne. Szukaliśmy ofert, wpłacaliśmy zaliczki na poczet dokonywanych rezerwacji. Wprowadzenie rządowych regulacji w zakresie ograniczenia ludzi w poruszaniu się, zamknięcia granic, odwołania lotów rejsowych (pasażerskich) spowodowały, że wielu z nas już było i wielu z nas będzie zmuszonym anulować zaplanowaną podróż. Niniejsze pociąga za sobą szereg pytań i wątpliwości dotyczących możliwości zwrotu poniesionych przez nas kosztów w tym zakresie.

Rezygnacja z imprezy/wyjazdu turystycznego

W celu znalezienia informacji o uprawnieniach przysługujących uczestnikowi imprezy, wycieczki czy wyjazdu turystycznego należy sięgnąć do przepisów ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych oraz do przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych.

Odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej

Możliwość odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej określają nam dwa wyżej powołane akty prawne.

Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym czasie przed jej rozpoczęciem. Może być to jednak uwarunkowane zobowiązaniem nas do zapłacenia odpowiedniej opłaty za odstąpienie od takiej umowy, na rzecz organizatora. Wysokość opłat za odstąpienie może być również uzależniona od tego na ile dni przed datą planowanego wyjazdu chcemy zrezygnować. W praktyce wygląda to tak, że im bliżej daty wyjazdu tym wyższa opłata z tytułu rezygnacji. Warunki szczegółowe powinny być dokładnie opisane w umowie o udział w imprezie turystycznej zawieranej z organizatorem wycieczki czy biurem podróży.

Co w przypadku kiedy musimy zrezygnować z wyjazdu z powodu sytuacji od nas niezależnych?

Sytuacjami od nas niezależnymi będą przypadki określone w ustawie jako nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności. Przez nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności należy rozumieć okoliczności będące poza kontrolą osób powołujących się na taką sytuację m.in. uczestnika imprezy turystycznej, których skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie możliwe i racjonalne działania.

Regulację w tym zakresie zawiera treść art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.

„Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.”

Analizując wyżej powołany przepis ustawy należy wskazać, że w celu anulowania naszego wyjazdu bez opłat muszą zaistnieć następujące przesłanki tj.:

• nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności w miejscu docelowym (miejsce destynacji turystycznej) lub jego najbliższym sąsiedztwie,
• okoliczności te muszą mieć znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej (np. zamknięte granice, odwołane loty, zaprzestanie podróży w rejon destynacji),
• lub mieć znaczący wpływ na przewóz podróżnych do miejsca docelowego.

Z takim przypadkiem mamy do czynienia obecnie, a to z uwagi na sytuację związaną z pandemią koronawirusa COVID-19 (SARS-CoV-2). Jeżeli to właśnie pandemia koronawirusa była bezpośrednią przyczyną odwołania nam wycieczki lub data planowanego wyjazdu zbliża się i istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że wycieczka bądź inna impreza turystyczna zostanie odwołana, nie będziemy zobowiązani do poniesienia opłat z tytułu rezygnacji/odstąpienia od umowy.

Zanim jednak złożymy oświadczenie o odstąpieniu należy upewnić się czy w miejscu do którego planowaliśmy lecieć, istnieje realne zagrożenie naszego zdrowia. Gdyby takie ryzyko istniało, organizator imprezy/biuro podróży ma obowiązek uznać nasze oświadczenie i związane z tym roszczenia.

Podkreślenia jednak wymaga, że obecna praktyka biur podróży oraz touroperatorów, polega na informowaniu klienta o odwołaniu nadchodzącego wyjazdu. Wraz z informacją o odwołaniu podróży, organizatorzy imprezy turystycznej/bira podróży dają klientowi możliwość wyboru pomiędzy zwrotem wpłaconych pieniędzy bądź propozycją zmiany terminu bądź destynacji wyjazdu (oczywiście w terminie na tyle odległym, że może być uznany za realny do zrealizowania).

Uwaga!

Pamiętać należy, że obecnie wybierając zwrot pieniędzy za odwołany wyjazd, organizator imprezy/biuro podróży ma aż 180 dni na zwrot wpłaconych przez nas środków. To wyjątkowa sytuacja, bowiem normalnie z powodu odwołania wyjazdu organizator imprezy ma na ich zwrot jedynie 14 dni.

Odwołanie/rezygnacja z lotu a zwrot pieniędzy

Kiedy dotkną nas negatywne konsekwencje związane z brakiem możliwości odbycia
planowanego lotu, wskazać należy, że odmiennie niż w przypadku rezygnacji czy
odwołania imprezy/wyjazdu turystycznego, w stosunku do zakupionych przez nas biletów lotniczych żadne z przepisów prawa nie regulują możliwości odstąpienia od umowy zakupu w przypadku nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności.

Kwestie związane z niemożliwością odbycia lotu i zwrotu kosztów z tym związanych najczęściej przewidują regulaminy poszczególnych przewoźników. Jednocześnie wychodząc na przeciw pokrzywdzonym pandemią pasażerom, Komisja Europejskiej w dniu 18.03.2020 wydała rekomendacje przewoźnikom, w zakresie przysługujących pasażerom prawach przysługujących podróżnym, których loty zostały odwołane.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w przypadku odwołania lotu linie lotnicze, mają obowiązek poinformować pasażera o formach rekompensaty, które przysługują podróżnemu.

Niestety większość linii lotniczych (co nie znaczy, że wszystkie) unika zwrotu kosztów poniesionych przez pasażerów, a związanych z zakupem biletu lotniczego, jednakże w zamian proponują elastyczne podejście do nietypowej sytuacji, w której się znaleźliśmy. Zgodnie z wytycznymi, w ramach rekompensaty za odwołany lot linie lotnicze oferują:

• wybór innego terminu podróży (możliwego do zrealizowania po ustaniu obostrzeń czy zagrożenia związanego z pandemią),
• zmianę trasy/planu podróży (na porównywalnych warunkach do miejsca docelowego w terminie dogodnym dla pasażera lub w najwcześniejszym możliwym terminie),
• uzyskanie kuponu/vouchera o równowartości poniesionych kosztów (do wykorzystania na określonych warunkach oraz przez określony w kuponie/voucherze okres czasu).

Gdyby jednak linia lotnicza nie była w stanie zaoferować pasażerowi alternatywnego lotu w nieodległym terminie, lub nie mogła zapewnić pasażerowi lotu w innym dogodnym dla niego terminie, linia lotnicza powinna niezwłocznie dokonać zwrotu kosztów biletu lotniczego.

Podkreślenia również wymaga, że zaistnienie nieuniknionej i nadzwyczajnej sytuacji jaką jest pandemia koronawirusa COVID-19 (SARS- CoV-2) wyklucza jednocześnie korzystanie z odszkodowania na podstawie unijnych regulacji tj. Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91. W związku z tym pasażerom nie będzie przysługiwało roszczenie w stosunku do przewoźnika, do wypłaty rekompensaty za odwołany lub opóźniony lot.

W przypadku, kiedy to my z obawy o nasze życie i zdrowie (w sytuacji związanej z
pandemią koronawirusa) chcielibyśmy odwołać zaplanowany lot i ubiegać się
o zwrot poniesionych w związku z tym kosztów zakupu biletu lotniczego, należy pamiętać,
że decyzja odnośnie ewentualnego zwrotu pieniędzy czy innego rodzaju rekompensaty
leży w gestii poszczególnej linii lotniczej. I tu znów odsyłam do regulaminu bądź ogólnych
zasad działania danego przewoźnika. Zachęcam też do bezpośredniego kontaktu z danym
przewoźnikiem. Być może linia lotnicza, z której usług chcieliśmy skorzystać
wprowadziła na czas pandemii swój wewnętrzny regulamin postępowania.

W przypadku planowania podróży w najbliższym czasie, bez względu na to gdzie i jakim środkiem transportu zamierzamy podróżować wskazuję, że należy monitorować sytuację związaną z pandemią koronawirusa. Wiele instytucji nie tylko państwowych, ale i ogólnoświatowych na bieżąco informuje o sytuacji związanej z pandemią koronawirusa COVID-19 (SARS- CoV-2).

W przypadku podróży zagranicznej należy również sprawdzić komunikaty rządowe i sanitarne państwa do którego zamierzamy się wybrać.