Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

KAZUS

Pan Henryk usłyszał wyrok, w którym skazano go za popełnione przestępstwo na karę 1 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat.

Przed upływem 5 lat zawieszenia kary Pan Henryk dopuścił się popełnienia innego przestępstwa, za co usłyszał kolejny wyrok. W konsekwencji otrzymania następnego wyroku pozbawienia wolności, skazanemu odwieszono wykonanie kary roku pozbawienia wolności i zarządzono natychmiastowe jej wykonanie.

Z uwagi na trudną sytuację materialną skazanego oraz jego rodziny, obrońca skazanego złożył do Sądu Rejonowego wniosek o odroczenie wykonania kary.

Dodatkową argumentacją obrony była okoliczność, iż córka skazanego odbywa zagraniczne studia medyczne, których koszty pokrywa skazany, a w przypadku jego natychmiastowego osadzenia córka nie mogłaby kontynuować swojej edukacji.

Sąd Rejonowy nie podzielił argumentacji obrony, jednak argumenty przedstawione przez obrońcę skazanego w treści złożonego do Sądu Okręgowego zażalenia spowodowały, iż odroczono skazanemu wykonanie kary pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy w swej argumentacji poparł twierdzenia obrony, które wskazywały na destabilizację sytuacji rodzinnej skazanego w przypadku jego natychmiastowego osadzenia, nakazał jednak skazanemu poczynić w czasie odroczenia wykonania kary oszczędności pozwalające na utrzymanie się jego rodziny, podczas gdy skazany będzie odbywał orzeczoną wobec niego karę pozbawienia wolności.

Czym jest odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności?

Instytucja odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności uregulowana została treścią art. 151 kodeksu karnego wykonawczego i jest przeznaczona dla skazanego, dla których natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny.

Wniosek o odroczenie kary pozbawienia wolności składa się w sytuacji, w której skazany jest na wolności.

W przypadku, w którym skazany znajdowałby się już w zakładzie karnym, zamiast odroczenia kary pozbawienia wolności należałoby złożyć wniosek o udzielenie przerwy w karze.

Komu Sąd może wydać zgodę na odroczenie wykonania kary?

  • skazanemu wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności, w tym zastępczą karę pozbawienia wolności bądź karę pozbawienia wolności uprzednio zawieszoną, a której wykonanie zarządzono,
  • skazanej ciężarna kobieta,
  • osobie skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem

 

Kto nie może starać się o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności?

Odroczenia nie udziela się skazanym, którzy dopuścili się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, skazanym określonym w art 64 § 1 i 2 (warunki recydywy) lub skazanym za przestępstwa określone w art 65 Kodeksu karnego (stałe źródło dochodu lub działania w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym bądź popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym), a także skazanym za przestępstwa określone w art 197-203 Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Kiedy Sąd musi odroczyć karę pozbawienia wolności?

Kodeks karny wykonawczy w treści art 150 wskazuje, że wykonanie kary pozbawienia wolności może nastąpić w sytuacjach wyjątkowych, w których realizacja kary pozbawienia wolności jest niemożliwa albo niecelowa z uwagi na ciężką chorobę, w tym chorobę psychiczną.

Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

W związku z tym odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności ma charakter obligatoryjny. Sąd odracza do czasu ustania przeszkody.

 

Kiedy Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności?

Z treści art. 151 kkw wynika, że katalog okoliczności z powodu których możliwe jest odroczenie wykonania kary nie jest zamknięty.

Wnioskując o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności można odnieść się do wartości konstytucyjnych, takich jak rodzina, rodzicielstwo, macierzyństwo czy prawo do nauki. Spośród tych wartości macierzyństwo jawi się jako samodzielna podstawa dla odroczenia wykonania kary.

Poza wspomnianymi odroczenie kary może zostać orzeczone z uwagi ochronę wartości humanitarnych tj. Ze względu na okoliczność jaką jest liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych.

Fakultatywne odroczenie wykonania kary – przesłanki.

Są trzy podstawy do fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Są to przesłanki:

  • zbyt ciężkich skutków dla skazanego lub jego rodziny,
  • ciąża oraz samotne rodzicielstwo dziecka do 3. roku życia,
  • przeludnienie zakładów karnych i aresztów śledczych, jeżeli liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów.

 

Co oznacza, iż natychmiastowe wykonanie kary pozbawienia wolności niesie za sobą zbyt ciężkie skutki?

To czy osadzenie skazanego w zakładzie karnym spowoduje dla niego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki Sądy oceniają po przeanalizowaniu przedstawionych we wniosku argumentów oraz po sprawdzeniu czy wskazane argumenty mają odzwierciedlenie w rzeczywistości.

Może się okazać, że sytuacja życiowa, materialna, zdrowotna, rodzinna itd. jednego skazanego spowoduje, że Sąd będzie widział podstawy odroczenia wykonania kary, a w przypadku innego skazanego Sąd tychże uzasadnionych podstaw nie znajdzie i nie zezwoli na przesunięcie terminu osadzenia skazanego w placówce penitencjarnej.

Kiedy wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny „zbyt ciężkie skutki „?

Dla przykładu można wskazać sytuacje, kiedy skazany:

  • jest w trakcie kuracji leczniczej,
  • oczekuje ważnych egzaminów kończących cykl nauki,
  • posiada konieczność załatwienie bardzo ważnej sprawy majątkowej,
  • musi dokończyć ważną dla skazanego pracę, np. tymczasową umowę o dzieło, prace polowe, prace związane z budową domu itp.,
  • jak już wskazywano choruje na inną chorobę niż określona w art 150 KKW;
  • doznał wydarzeń losowych, wymagających od skazanego pilnego podjęcia czynności eliminujących jego skutki,

bądź w sytuacji, gdy:

  • wystąpiła choroba członka rodziny skazanego, wymagającego opieki, którą może zapewnić tylko skazany,
  • okresowo rodziny skazanego jest bez środków do życia,
  • występuje przeszkoda w postaci wieku lub kalectwa członków rodziny skazanego, z którymi wspólnie zamieszkuje lub którymi się opiekuje, opieki tej zaś nie mogą zapewnić inne osoby;
  • skazany czyni starania o pozostawienie dzieci pod właściwą opieką lub o umieszczenie chorego członka rodziny w szpitalu itp.

 

Warto również wskazać na okoliczności, które nie uzasadniają zdaniem Sądów i orzecznictwa odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Takimi okolicznościami są między innymi:

  • niemożność spłaty zobowiązań kredytowych (post. SA w Lublinie z 15.12.2010 r., II AKzw 845/10, KZS 2012, Nr 3A, poz. 407);
  • skutki stosowania autoagresji (post. SA w Krakowie z 22.11.2010 r., II AKzw 1156/10, KZS 2012, Nr 3A, poz. 281);
  • choroba najbliższych w sytuacji, w której zająć się może nimi inny członek rodziny (post. SA w Krakowie z 25.6.2004 r., II AKzw 299/04, KZS 2004, Nr 8, poz. 63);
  • trudności w prowadzeniu gospodarstwa rolnego (post. SA w Krakowie z 21.9.2000 r., II AKz 344/00, KZS 2012, Nr 3A, poz. 403).

 

Na jaki czas Sąd może zezwolić na odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności?

Odroczenie kary pozbawienia wolności może być udzielone kilkakrotnie, jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć roku.

Kodeks karny wykonawczy dopuszcza dłuższy okres odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Wobec kobiety ciężarnej oraz osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na czas dłuższy niż rok.

Gdzie należy złożyć wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności i co wniosek powinien zawierać?

Wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności należy złożyć do, który wydał wyrok, który chcemy odroczyć.

We wniosku o odroczenie należy wskazać:

  • oznaczenie Sądu,
  • dane identyfikujące skazanego,
  • czas na jaki wnosimy o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności,
  • argumentację, dlaczego skazany stara się o odłożenie w czasie wykonania kary. W przypadku argumentacji opartej na przesłankach fakultatywnych, należy np. opisać jakie dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki niesie natychmiastowe wykonanie kary pozbawienia wolności,
  • jeżeli nasze motywy w możemy poprzeć jakimiś dokumentami np. zaświadczeniami lekarskimi, o nauce, dokumentami finansowymi itp. należy je do składanego przez skazanego wniosku załączyć.

 

Wniosek o odroczenie wykonania kary podlega opłacie Sądowej w kwocie 80 zł.

Na decyzję/orzeczenie Sądu w przedmiocie odroczenia wykonania kary pozabawienia wolności przysługuje zażalenie (zwłaszcza w sytuacji, gdy np. odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności sprzeciwił się prokurator).

Zażalenie składa się do Sądu wydającego postanowienie w terminie 7 dni.

Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

Okres odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie, nie zaś od chwili jego uprawomocnienia się.

Odraczając wykonanie kary pozbawienia wolności, Sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

Odwołanie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności

Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności Sąd może odwołać w razie ustania przyczyny, dla której zostało udzielone, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z odroczenia w celu, w jakim zostało udzielone, albo rażąco narusza porządek prawny, jak również z powodu niewykonywania obowiązków określonych w art. 151 § 4 (zobowiązania skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych).

Wniosek o wstrzymanie wykonania kary

Wraz z wnioskiem o odroczenie wykonania kary można złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności na okres rozpoznania złożonego wniosku. Zasadą bowiem jest, że wyrok/postanowienie nakazujące skazanemu odbycie kary pozbawienia wolności jest wykonalne z chwilą jego uprawomocnienia.

Wniosek o wstrzymanie wykonania kary składa się odrębnie do Sądu (wydziału wykonawczego), który wydał wyrok. Sąd zadecyduje o ewentualnym wstrzymaniu wykonania orzeczonej kary.

Obrońca w sprawie odroczenia wykonania kary

Dla potrzeb postępowania wykonawczego konieczne jest nowe ustanowienie obrońcy. Upoważnienie do obrony w sprawie dotyczącej orzekania o winie sprawcy nie ma zastosowania do obrony w postępowaniu wykonawczym.

Skazany, który chce ustanowić do złożenia w jego imieniu wniosku o odroczenie wykonania kary musi zatem na nowo upoważnić adwokata (obrońcę) do działania w tym zakresie.

Przeczytaj na blogu:

Rozwód z orzekaniem o winie