Alimenty, alimenty, alimenty…
Jak rozwiązać w sądzie kwestię alimentów na dzieci, gdy strony zamierzają się rozwieść?
W mojej praktyce często zdarza się, że do Kancelarii trafiają Klienci (zazwyczaj Klientki), którzy oczekują poprowadzenia ich sprawy rozwodowej, w tym również uzyskania alimentów na dzieci małżeńskie, które pozostają pod ich opieką.
Czy to już czas na rozwód?
Jakie należy podjąć kroki – pozew o alimenty czy może lepiej od razu pozew o rozwód, by jak najlepiej zabezpieczyć interes Klienta?
Otóż zależy to od tego, jaka jest sytuacja między małżonkami. Oczywiście, jeżeli Klient nie jest do końca swojej decyzji o rozwodzie, zawsze polecam wstrzymanie się z tym kategorycznym krokiem – to po pierwsze.
Po drugie – zależy czy drugi rodzic, z którym dzieci nie mieszkają, płaci alimenty (choćby w niewystarczającej zdaniem mojego Klienta wysokości) czy też uchyla się od tego obowiązku w zupełności. Jeżeli nie płaci, a utrzymanie dzieci obciąża wyłącznie mojego Klienta, przy dodatkowym założeniu, że jest to dla niego mocno obciążające, bezwzględnie proponuję w pierwszej kolejności wystąpienie z pozwem o alimenty wraz z wnioskiem o zabezpieczenie alimentów na czas trwania procesu. Dlaczego?
- nie ma opłaty za wniesienie pozwu i udzielenie pełnomocnictwa (przy rozwodzie są to koszty 600 zł opłaty od pozwu i 17 zł od pełnomocnictwa),
- ponieważ postanowienie o zabezpieczeniu alimentów może zostać wydane (i zazwyczaj tak jest), jeszcze przed przesłaniem pozwu pozwanemu, a zatem zyskujemy wiele na czasie (min. 2-3 miesiące),
- sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania dzieci, a zatem najbliższy możliwy sąd powodów (w sprawie rozwodowej właściwy jest sąd okręgowy, a zatem jeden spośród 2-3 na całe województwo).
Alimenty i co dalej?
Klienci pytają wtedy zazwyczaj co dalej? Kiedy będą mogli wstąpić o rozwód? Czy będą musieli czekać, aż do zakończenia sprawy rozwodowej?
Najważniejszym celem jest zabezpieczenie finansowe dzieci. Jeżeli już uzyskamy postanowienie o zabezpieczeniu alimentów, Klient zawsze może wystąpić z pozwem o rozwód. Wówczas sprawa o alimenty ulega zawieszeniu z urzędu, przy czym zawieszenie dotyczy roszczeń alimentacyjnych za czas od wytoczenia pozwu o rozwód. Powyższe wynika z następujących regulacji prawnych:
Zgodnie z art. 445 §1 kc:
„W czasie trwania procesu o rozwód nie może być wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód. Pozew lub wniosek o zabezpieczenie powództwa w takiej sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się sprawa o rozwód, w celu rozstrzygnięcia o nich w myśl przepisu art. 443„.
Natomiast zgodnie z art. 445 §2 kc:
„Postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub alimenty, wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód, ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia takiego powództwa co do świadczeń za okres od jego wytoczenia. Z chwilą wydania w sprawie o rozwód orzeczenia o obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny wstrzymuje się także z mocy prawa wykonanie nieprawomocnych orzeczeń o obowiązku świadczeń, wydanych w poprzednio wszczętej sprawie, za okres od wytoczenia powództwa o rozwód”.
Oznacza to de facto, że od momentu wytoczenia sprawy rozwodowej nie może już zawisnąć osobny spór o alimenty, a wcześniej zawisła sprawa podlega zawieszeniu. Nie dotyczy to tylko roszczeń dotyczących okresu od momentu wytoczenia sprawy o alimenty, do momentu wytoczenia sprawy o rozwód. W tym zakresie sprawa może być kontynuowana.
Potwierdza to orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1966 r. sygn. III CZP 52/66:
“Sprawa o alimenty skierowana przed pozwem rozwodowym może toczyć się nadal w zakresie dotyczącym świadczeń sprzed w/w pozwu.”
A co jeśli z pozwem o rozwód wystąpi małżonek Klienta przed wydaniem postanowienia o zabezpieczeniu alimentów? Czy to niweczy plan sprawnego pozyskania alimentów?
Moim zdaniem nie. Mimo tego, że z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód, ulega zawieszeniu sprawa o alimenty, to Sąd zawieszając to postępowanie, winien rozpatrzyć wniosek o zabezpieczenie powództwa alimentacyjnego.
Tak też stwierdził Sąd Najwyższych w aktualnej uchwale z dnia 14.07.1966 r. , sygn. akt: III CZP 52/66:
„W sprawie o alimenty, wszczętej przed wytoczeniem powództwa o rozwód, sąd, zawieszając postępowanie zgodnie z art. 445 § 2 k.p.c., powinien rozpatrzyć wniosek o zabezpieczenie powództwa. „
Pozostaje jeszcze jedna kwestia. Zdarzyć się może, że w trakcie procesu rozwodowego dojdzie do osiągnięcia pełnoletniości przez choćby jedno dziecko rozwodzących się małżonków. Wówczas wcześniej zawieszona sprawa o alimenty (w sprawie o alimenty powodem jest dziecko, a nie rodzic, natomiast w sprawie o rozwód powodem są wyłącznie rodzice) może zostać podjęta i toczyć się niezależnie od sprawy rozwodowej, w odniesieniu do pełnoletniego dziecka małżonków. Należy podkreślić, że sprawy rozwodowe, zwłaszcza te z żądaniem orzeczenia winy małżonków w rozkładzie pożycia i braku porozumienia między małżonkami, mogą trwać latami, a przynajmniej 2 – 3 lata. Zaś sprawy o alimenty bywają mimo wszystko krótsze, bowiem sąd rozpoznaje wyłącznie określoną kwestię.
Za podjęciem zawieszonej sprawy o alimenty w zakresie dziecka pełnoletniego przemawia również to, że w razie zaskarżenia wyroku rozwodowego w tym zakresie, po uzyskaniu przez dziecko pełnoletniości, Sąd apelacyjny powinien uchylić wyrok w tym zakresie i umorzyć postępowanie.
Tak też orzekł Sąd Apelacyjny w Krakowie mocą wyroku z dn. 15.04.2014r., sygn. akt: I Aca 223/14:
„Jeśli po wydaniu wyroku w sprawie rozwodowej dziecko stron uzyska pełnoletność, to w wyniku zaskarżenia tego wyroku w części dotyczącej władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem lub alimentów od rozwodzących się rodziców na rzecz dziecka, sąd apelacyjny powinien uchylić wyrok i umorzyć postępowanie.”
To również w konsekwencji może prowadzić do wydłużenia czasu oczekiwania na prawomocne zasądzenie alimentów. Bowiem dopiero po tym czasie, pełnoletnie dziecko musiałoby dochodzić roszczeń w sprawie o alimenty, poprzednio zawieszonej.
Jeżeli zatem doszłoby do podjęcia zawieszonego postępowania o alimenty, dla jasności postępowania, należałoby również podnieść tą okoliczność w sprawie rozwodowej, by sędzia miał to na uwadze i nie doszło do sytuacji, w której mogłyby zapaść dwa orzeczenia.
Reasumując, jeśli Klientowi zależy na szybkim uzyskaniu zabezpieczenia finansowego, to z całą pewnością szybszą drogą do uzyskania powyższego, będzie złożenie pozwu o alimenty wraz z wnioskiem o zabezpieczenie, a dopiero w dalszej kolejności pozwu o rozwód. Jeśli jednak Klient dąży do globalnego uregulowania sprawy, zwłaszcza jeśli kwestie finansowe nie są dla niego zbyt istotne, można rozpocząć od pozwu o rozwód.
Polecane artykuły: